Chỉ xuất hiện vào mùa nước nổi, tầm tháng 9 đến tháng 11 hàng năm, cá heo nước ngọt, hay còn gọi là cá heo miền Tây, hiện có giá lên tới gần 1 triệu đồng/kg.
Cùng với cá linh, cá heo nước ngọt là đặc sản mùa nước nổi. Tuy nhiên, cá heo có nhiều ở các sông lớn đầu nguồn như An Giang, Đồng Tháp..., nơi vùng nước chảy mạnh và càng về vùng hạ lưu càng ít. Cá được dùng chế biến nhiều món ngon khác nhau như kho lạt, kho sả ớt, kho tộ, nướng, nấu canh chua, ăn kèm các loại rau hợp mùa như bông điên điển, bông súng, ngó sen...
Cá heo miền Tây có vẻ ngoài đẹp mắt, nhờ sự kết hợp màu đỏ đậm ở phần đuôi, vây màu cam và thân có hai màu xanh - xanh nhạt. Một ký cá giữa mùa hiện nay giá dao động từ 750.000 - 800.000 đồng, khoảng 35 - 40 con. Tuy nhiên, vào đầu mùa, giá lên khoảng 1 triệu đồng.
Cá heo nước ngọt không có manh mối liên quan nào với cá heo đại dương lẫn cá heo trên sông Mekong về cả giống loài, hình dáng và kích cỡ. Người miền Tây gọi chúng là cá heo đơn giản vì tiếng kêu "éc éc" có phần giống con heo khi được bắt ra khỏi mặt nước.
Loài cá này xưa kia là sản vật dân dã bình thường ở miền Tây nhưng nay đã vào những nhà hàng cao cấp. Chị Lan Anh, phụ trách hệ thống nhà hàng Khế Việt (Nguyễn Thị Diệu, Q.3) cho biết, thực khách ở thành phố ưa chuộng các món được chế biến từ cá heo nước ngọt như nấu mẻ, kho lạt... "Do là cá theo mùa, chỉ có trên thị trường khoảng hai tháng nên là món lạ miệng, được khách chọn nhiều. Thịt cá ngọt, thơm, da béo, ít xương... dễ ăn, hợp khẩu vị số đông. Khoảng tầm một tháng nữa là hết nguồn nguyên liệu cá heo, khách muốn ăn phải chờ đến mùa nước nổi năm sau", chị Lan Anh nói.
Hiện nay, cá heo nước ngọt đã được một số hộ dân ở An Giang nuôi lồng bè trên sông Hậu, tại những vùng nước sạch và có dòng chảy mạnh. Tuy nhiên, sản lượng không nhiều do loài cá này chưa sinh sản nhân tạo, người dân muốn nuôi phải mua con giống từ Campuchia nhưng nguồn giống khá hiếm. Con giống đem về phải nuôi dưỡng cho cứng cáp khoảng 4 tháng, sau đó đem xuống bè chăm thêm 3 tháng mới có thể bán ra thị trường.
(Nguồn: Vi Nguyễn, Thanh Niên, 15:51 - 12/10/2022)